video's +blogs
discover awesome
Auteursrecht is een last wanneer je werk van een ander wil gebruiken, terwijl het een lust is wanneer je copycats wil tegenhouden. Eigenlijk is het devies altijd: “Wat u niet wil dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet”. Toch even kort over wat auteursrecht nu eigenlijk is.
Werk, Maker, Openbaar Maken en Verveelvoudigen
‘Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, om dat werk te verveelvoudigen en openbaar te maken, behoudens beperkingen bij wet gesteld.’ Dat is artikel 1 van de Auteurswet en ken ik inmiddels bijna letterlijk uit mijn hoofd.
De elementen werk, maker, openbaar maken en verveelvoudigen zijn het belangrijkste. Daar ga ik je meer over vertellen.
Wat is een werk?
Een werk is iets dat voldoende creatief is. Bijna alle foto’s zijn al voldoende creatief. Alleen een packshot van een product, zonder schaduwen en bijzondere perspectieven, een portret voor een pasfoto en dat soort foto’s, daar rust geen auteursrecht op.
Losse woorden of heel korte teksten zijn vaak te kort om voldoende creatief te zijn. Op gewone zinnen kan bovendien nooit auteursrecht rusten, omdat ze nu eenmaal (al) normaal zijn. Maar een combinatie van zinnen, zoals een alinea, daar kan weer wel auteursrecht op rusten.
Gaat het om ontwerpen of illustraties, dan mag het vooral niet te sterk zijn afgeleid van wat er al bestaat. Het oorspronkelijke werk, waar je misschien je inspiratie vandaan hebt gehaald, mag in het nieuwe werk niet herkenbaar zijn.
De mythe van de 7 verschillen
Je hebt misschien wel eens gehoord of gelezen dat als er maar voldoende verschillen zijn, zoals 3, 7 of 15, je geen inbreuk meer zou maken op het auteursrecht van een ander. Dat is echter niet waar. Zoals gezegd is vooral de vraag of het oorspronkelijke werk er nog in te herkennen is. 7 of 15 zeer kleine verschillen levert nog niet op dat het oorspronkelijke werk niet meer te herkennen is.
Laten inspireren mag, kopiëren niet.
Wanneer ben je de maker?
Lijkt een inkoppertje, toch? Als jij het gemaakt hebt, ben je de maker. Klopt natuurlijk, maar er zijn nog veel situaties die heel wat complexer zijn.
Als iets samen met een ander hebt gemaakt, worden jullie gezamenlijk maker van het werk. Daarnaast kan het nog zo zijn dat er twee werken worden samengevoegd, waardoor jij de maker bent van jouw deel, de ander van wat hij/zij heeft gemaakt en vervolgens zijn jullie gezamenlijk nog de maker van het geheel.
Ben je in loondienst, dan wordt je werkgever automatisch auteursrechthebbende en ‘fictief maker’ van wat jij maakt. Dat hoeft niet eens in je arbeidsovereenkomst te staan. Maak je als hobby hetzelfde of bijna hetzelfde als je voor je baas doet, zorg dan dat je met je werkgever goed afspreekt wanneer je iets voor jezelf maakt en wanneer dat in loondienst is. Houd daar voor jezelf ook een goed register of logboek van bij.
Niet alleen een werkgever, maar ook een opdrachtgever kan de fictief maker en auteursrechthebbende zijn. Dat is een wat ingewikkelder verhaal. Veel opdrachtgevers vinden dat ze auteursrechthebbende worden omdat ze nu eenmaal betaald hebben. Volgens de Auteurswet is een opdrachtgever pas de auteursrechthebbende, wanneer er ‘onder leiding en toezicht’ is gewerkt en je als opdrachtnemer alleen maar uitvoerend bezig bent geweest en te weinig eigen creatieve inbreng zou hebben gehad. Dat is een grijs gebied. Daarom is het verstandiger daar met een opdrachtgever afspraken over te maken.
Openbaar maken
De maker heeft de exploitatierechten en mag dus bepalen of een werk openbaar gemaakt en verveelvoudigd wordt. Openbaar maken wil zeggen publiceren. Ervoor zorgen dat een nieuwe groep mensen het werk kan zien. Elk nieuw medium waarin het gepubliceerd wordt, is een nieuwe openbaarmaking. Embedden, zoals je bijvoorbeeld een YouTube video op een website kunt vertonen, zonder dat je de video naar je website hebt hoeven uploaden, is daarom geen nieuwe openbaarmaking. We zien namelijk iedereen met een internetverbinding als één groep mensen.
Verveelvoudigen
Verveelvoudigen wil zeggen, kopiëren, downloaden, wijzigen, namaken etcetera. Een foto maken van een standbeeld is dus ook een verveelvoudiging. Net zoals het natekenen van een foto bijvoorbeeld.
Dit is de reden waarom je niet zomaar een foto die je op internet hebt gevonden mag gebruiken op je eigen website of social media kanalen of waarom anderen niet zomaar jouw werk mogen hergebruiken.
Toestemming vragen
Het allerbeste is daarom om toestemming te vragen wanneer je een werk van een ander wil gebruiken. Dat kan mondeling, maar het is beter om de toestemming op schrift te hebben. Een e-mail, smsje, whatsapp of DM zijn misschien niet ideaal, maar in elk geval beter dan alleen een mondelinge afspraak.
Overige oplossingen
Embedden is dus een oplossing. Mits uit legale bron. Dat werkt alleen voor afbeeldingen, video en audio. Tekst kun je meestal niet embedden, tenzij je een hele webpagina in een iframe wil plaatsen. De meeste social media kanalen, zoals YouTube, Instagram en Pinterest bieden daar zelfs al speciaal linkjes voor aan die je meestal kunt vinden onder de drie puntjes, of onder het woord ‘more’.
Wil je legaal content van een ander gebruiken, maar is toestemming vragen of embedden geen optie? Zoek dan content met een zogenaamde creative commons licentie. Afbeeldingen met zo’n licentie kun je bijvoorbeeld vinden via Flickr of Unsplash. Let vooral op dat meestal naamsvermelding nodig is en dat niet alle licenties ervoor zorgen dat je het ook commercieel mag gebruiken.
Verder lezen?
Meer info over auteursrecht & andere juridische zaken? Check bijvoorbeeld:
Haar twee boeken: Wetboek voor bloggers & Wetboek voor webwinkels.
Gastblog
Ben je ZZP’er of Freelancer en heb je regelmatig nieuwe opdrachtgevers, dan doe je er verstandig aan om bij elke nieuwe opdracht te zorgen voor een overeenkomst van opdracht. Zo weet je zeker dat je op een lijn zit met je opdrachtgever en er zo min mogelijk misverstanden kunnen bestaan.
Wet DBA
Voorheen hadden we de VAR: Verklaring Arbeidsrelatie. Na het invullen van een formulier kreeg je van de Belastingdienst een verklaring dat je voor bepaalde werkzaamheden als zelfstandige werd aangemerkt en er dus geen sprake zou zijn van loondienst. De VAR is inmiddels afgeschaft. Daar is niets voor teruggekomen, waardoor de Belastingdienst telkens zal toetsen of er sprake is van loondienst. Als er géén sprake is van loondienst, dan werk je als zelfstandige. Helaas niet andersom.
In een overeenkomst moet daarom expliciet vermeld worden dat het overeenkomst van opdracht is. Afhankelijk van het soort opdracht moet je vervolgens ook nog expliciet maken dat er sprake is van vrije vervanging, dus dat jij kunt kiezen om iemand anders de opdracht uit te laten voeren, of dat er geen sprake is van werkgeversgezag, zodat je zonder leiding en toezicht en zonder (te veel) inmenging van de opdrachtgever de opdracht uit zult voeren.
Omschrijving van de opdracht
Belangrijk is verder om vooral de opdracht goed te omschrijven. Het liefst zo specifiek mogelijk. Hoe specifieker het is, hoe kleiner de kans op misverstanden. Het helpt bovendien om alles vooraf zo goed mogelijk door- en uit te spreken. Als jullie er namelijk vooraf niet uit komen of zeggen iets later wel te regelen, dan kom je er op dat latere moment waarschijnlijk ook niet uit.
Door goed te omschrijven welke werkzaamheden er uitgevoerd moeten worden of wat er geleverd moet worden, kan later ook beter getoetst worden of beide partijen zich aan de overeenkomst hebben gehouden.
Termijnen
Spreek bovendien af welke termijnen er gehanteerd worden. Allereerst bijvoorbeeld termijnen van levering. Ook wanneer je informatie of materialen van een opdrachtgever nodig hebt. Als die er niet op tijd zijn, kun je immers niet aan het werk. Spreek ook af dat als je het niet op het afgesproken moment hebt ontvangen, jouw levertermijnen ook zullen wijzigen.
Spreek bovendien een betalingstermijn af. Als je niets afspreekt moet er binnen 30 dagen na factuurdatum betaald worden, maar 14 dagen is steeds gebruikelijker. Wil jouw opdrachtgever een langere termijn hanteren? Dat mag alleen in samenspraak met jou en het mag niet ten kosten gaan van jouw liquiditeit. Wist je trouwens dat je volgens de Belastingdienst altijd moet factureren voor de 15e van de maand volgend op de maand waarop je het werk hebt verricht of producten hebt geleverd?
Prijs
Niet onbelangrijk natuurlijk: de prijs. Of de berekening ervan. Zorg daarom ook dat duidelijk is waar de prijs op ziet. Maak je een vaste prijs voor een bepaalde hoeveelheid uren of voor het leveren van omschreven werk. En wat doe je bij meer of minder werk? As je met een uurprijs werkt, is het goed om af te spreken of je bijvoorbeeld een vast of maximum aantal uren mag besteden of dat je het moet melden wanneer je een bepaald aantal uren bereikt. Je wil achteraf geen problemen kunnen krijgen over de te betalen prijs.
Algemene Voorwaarden
Schrijf ook op of er algemene voorwaarden van toepassing zijn en van wie dan. Er kan namelijk een zogenaamde ‘battle of forms’ ontstaan wanneer zowel jouw opdrachtgever als jij willen dat hun algemene voorwaarden van toepassing zijn. Het liefst schrijf je dus op welke algemene voorwaarden er van toepassing zijn. Of als ze het allebei zijn en er zijn bepalingen tegenstrijdig, neem dan in de overeenkomt op welke er voor gaan of welke alternatieve afspraken er gemaakt kunnen worden.
Intellectuele Eigendom
Lever je iets creatiefs? Dan doe je er verstandig aan ook iets daarover af te spreken. Van wie is het auteursrecht? Mag de opdrachtgever het wel gebruiken om als merk of model in te schrijven? Hoe mogen ze de werken verder nog gebruiken? Mag jij het in je portfolio opnemen? En meer van dat soort zaken.
Schrijf alles op wat jij belangrijk vindt
De laatste en misschien wel belangrijkste tip is om zo veel mogelijk op te schrijven. Wees niet bang om verwachtingen uit te schrijven en mondelinge afspraken op papier te bevestigen. Ook als je dat niet op een juridisch of formele manier kunt omschrijven. Probeer wel weg te blijven bij vage termen of leg je terminologie uit. Wees zo specifiek als mogelijk. Werk eventueel met bijlagen als dat handig is. Sluit af met een datum en handtekeningen van beide partijen.
Verder lezen?
Meer info over de opdrachtovereenkomst & andere juridische zaken? Check bijvoorbeeld:
Haar twee boeken: Wetboek voor bloggers & Wetboek voor webwinkels.
CEO
Vorige week schreven we al een review over ‘Wetboek voor bloggers’ van Charlotte Meindersma, en vandaag is het de beurt aan haar andere boek: Wetboek voor webwinkels.
Charlotte is jurist en eigenaresse van juridisch advieskantoor Charlotte’s Law & Fine prints. Wat wij zo bijzonder vinden aan haar: ze is ook actief als fotografe en dus zowel jurist als creatieveling. Deze combinatie geeft haar wat ons betreft een unieke positie: uiteraard kun je bij haar terecht voor adviezen over juridische zaken, maar ze snapt ook precies hoe de wereld van creatievelingen eruit ziet.
Aan de hand van een logische opbouw leer je alles dat je moet weten over het starten en runnen van jouw eigen webshop. Het kiezen van een bedrijfsnaam, administratie, inkopen & voorraad, marketing en algemene voorwaarden: dit alles (en nog veel meer) komt aan bod in het boek. Er zijn een aantal overlappende hoofdstukken met Wetboek voor Bloggers, maar staat vooral vol met informatie die speciaal toegespitst is op ondernemers met een webwinkel. Het boek bevat daarom naar onze mening vaak iets drogere stof, iets meer juridische zaken, maar dat is een logisch gevolg doordat dit boek natuurlijk een andere doelgroep heeft dan de vorige (Behalve als je een blogger bent met een webshop, of een webshop met een actief blog, dan zijn beide boeken natuurlijk erg interessant 😉 ).
“Met Wetboek voor Webwinkels in de hand kun je jezelf boetes besparen, weet je wat er niet mag en wat er wel moet. Maar je leert vooral wat er wél kan. Hoe je met slimme ideeën om regels heen kunt werken, waar zowel jij als je klant blij van worden.” – Charlotte in Wetboek voor Webwinkels.
Ook over dit boek zijn we weer zeer te spreken. Het starten van een webshop gaat samen met veel regels en het kan voor een leek nogal uitdagend zijn hier een weg in te vinden. Charlotte zorgt met dit boek voor een fijn handboek / naslagwerk voor (soon-to-be) eigenaren van webwinkels en dat is wat ons betreft geen overbodige luxe.
Wetboek voor Webwinkels is verkrijgbaar op bol.com. Ook benieuwd naar haar andere boek? Een review over Wetboek voor Bloggers vind je hier.
Marketing & Branding
Als ex-rechtenstudente kan ik je vertellen: een ‘wetboek’ is nog nooit zo leuk, laagdrempelig en inspirerend geweest. In dit boek vertelt Charlotte je alles dat je moet weten over bloggen; van een stukje geschiedenis tot aan marketing en natuurlijk de juridische zaken. Alles behalve saai; een compleet naslagwerk voor de beginnende of ervaren blogger.
Charlotte bevindt zich in een unieke positie: omdat ze zowel fotografe als jurist is, kan ze adviezen geven over juridische zaken maar is ze ook een insider in de creatieve wereld. Dit maakt dat wij haar zo bijzonder vinden! Lees hier meer over Charlotte’s Law & Fineprints.
Het wetboek voor bloggers begint bij het begin: waarom wil jij eigenlijk bloggen, voor wie blog je en wie zijn je lezers? Je krijgt een klein geschiedenislesje over de herkomst van bloggen en er wordt gekeken naar de markt van nu. Het boek staat vol praktische tips over branding, praktische zaken zoals je website & logo, over marketing en social media. Telkens met daarbij de nodige juridische kanttekeningen. Interessant voor ondernemers die van bloggers hun werk hebben gemaakt of willen maken, maar ook voor ondernemers waarvan een blog onderdeel is van hun website / bedrijf.
“Met dit boek wil ik bloggers en andere online publicisten helpen tot professionaliseren en perfectioneren. Zodat bloggers zelfstandig kunnen zijn en blijven en niet afhankelijk hoeven zijn die ze ‘van horen zeggen’ hebben.” – Charlotte in het wetboek voor bloggers.
Ik kan eigenlijk niet anders dan dan jullie dit boek aan te bevelen. Veel vragen die vaak voorbij hoor komen van vrouwelijke ondernemers in bijvoorbeeld Facebook groepen worden hier in beantwoordt. Een fijn boek om eens in zijn totaliteit door te lezen, maar ook een perfect naslagwerk om in je kast te hebben staan.
Wetboek voor bloggers is verkrijgbaar bij bol.com.
Marketing & Branding
Als ex-rechtenstudente kan ik je vertellen: een ‘wetboek’ is nog nooit zo leuk, laagdrempelig en inspirerend geweest. In dit boek vertelt Charlotte je alles dat je moet weten over bloggen; van een stukje geschiedenis tot aan marketing en natuurlijk de juridische zaken. Alles behalve saai; een compleet naslagwerk voor de beginnende of ervaren blogger.
Charlotte bevindt zich in een unieke positie: omdat ze zowel fotografe als jurist is, kan ze adviezen geven over juridische zaken maar is ze ook een insider in de creatieve wereld. Dit maakt dat wij haar zo bijzonder vinden! Lees hier meer over Charlotte’s Law & Fineprints.
Het wetboek voor bloggers begint bij het begin: waarom wil jij eigenlijk bloggen, voor wie blog je en wie zijn je lezers? Je krijgt een klein geschiedenislesje over de herkomst van bloggen en er wordt gekeken naar de markt van nu. Het boek staat vol praktische tips over branding, praktische zaken zoals je website & logo, over marketing en social media. Telkens met daarbij de nodige juridische kanttekeningen. Interessant voor ondernemers die van bloggers hun werk hebben gemaakt of willen maken, maar ook voor ondernemers waarvan een blog onderdeel is van hun website / bedrijf.
“Met dit boek wil ik bloggers en andere online publicisten helpen tot professionaliseren en perfectioneren. Zodat bloggers zelfstandig kunnen zijn en blijven en niet afhankelijk hoeven zijn die ze ‘van horen zeggen’ hebben.” – Charlotte in het wetboek voor bloggers.
Ik kan eigenlijk niet anders dan dan jullie dit boek aan te bevelen. Veel vragen die vaak voorbij hoor komen van vrouwelijke ondernemers in bijvoorbeeld Facebook groepen worden hier in beantwoordt. Een fijn boek om eens in zijn totaliteit door te lezen, maar ook een perfect naslagwerk om in je kast te hebben staan.
Wetboek voor bloggers is verkrijgbaar bij bol.com.
